นี่คือ ความคิดเห็นของเด็กที่อายุยังไม่ถึง 15 ปี เด็ก…ยังไม่คิดหรอกว่ามัน สำคัญมากน้อยขนาดไหน…….เห็นพ่อ-แม่ วุ่นวายกับ พี่สาวที่อายุจะขึ้น 15 ปี กับการทำเพียงแค่บัตรเขียว บัตร ฟ้าเท่านั้น
ไม่ใช่บัตรที่แสดงความเป็นสัญชาติไทย แต่ว่าอย่างน้อยบัตรฟ้าก็ยังใช้เดินทางในเขตอำเภอได้ ยังไงก็ถือว่ากฎหมายยังพอเปิดทางให้ แต่…ไหนล่ะ คนมันชอบอยู่กับที่ อยู่กับเมือง…เมืองหนึ่งซะที่ไหนล่ะ
ใครๆ ก็ต้องการเดินทาง แสวงหาอนาคตกับปัจจุบัน สังคมที่เป็นอยู่ ใครสร้าง ใครทำให้สังคมเจริญล่ะ ถ้าพวก เขาไม่โดนกดขี่ข่มแหง ใครล่ะอยากจะดิ้นรน เข้าในเมือง ปัญหาเมืองกับจิตใจของคนในเมืองมัน
ก็มากพออยู่แล้วกับคน ชนเผาที่ต้องปรับตัว..แล้วมาปัญหาเรื่องสิทธิอีกคนชนเผ่าแทบไม่มีสิทธิ
ไม่ใช่บัตรที่แสดงความเป็นสัญชาติไทย แต่ว่าอย่างน้อยบัตรฟ้าก็ยังใช้เดินทางในเขตอำเภอได้ ยังไงก็ถือว่ากฎหมายยังพอเปิดทางให้ แต่…ไหนล่ะ คนมันชอบอยู่กับที่ อยู่กับเมือง…เมืองหนึ่งซะที่ไหนล่ะ
ใครๆ ก็ต้องการเดินทาง แสวงหาอนาคตกับปัจจุบัน สังคมที่เป็นอยู่ ใครสร้าง ใครทำให้สังคมเจริญล่ะ ถ้าพวก เขาไม่โดนกดขี่ข่มแหง ใครล่ะอยากจะดิ้นรน เข้าในเมือง ปัญหาเมืองกับจิตใจของคนในเมืองมัน
ก็มากพออยู่แล้วกับคน ชนเผาที่ต้องปรับตัว..แล้วมาปัญหาเรื่องสิทธิอีกคนชนเผ่าแทบไม่มีสิทธิ
โดย เฉพาะเรื่องของสัญชาติ คนในเมืองถือว่าเราเป็น “คนต่างด้าว” งั้น หรือ แต่…คนในเมืองไม่รู้หรอกว่า คนพวกนี้ เขาอยู่กันมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว เกิดที่ไทยอยู่มาเป็นสิบๆปี เขา กลับไม่ได้สัญชาติ…เขาไม่มีความรู้ ไม่มีเงินงั้น หรือ…ขอพูดถึงบางคนที่เป็นต่างด้าวจริงๆเกิดที่อื่นแล้วมาอยู่ที่ไทย
เขากลับได้สัญชาติอย่างง่ายดาย…เพียงแค่เขามีเงิน เงินสามารถซื้อทุกๆสิ่งได้จริงๆเหรอ นี่ คือความรู้สึกที่เริ่มคิดเมื่อรู้สึกว่าตัวเองโตแล้ว และ ที่สำคัญอายุจะขึ้น 15 ปี แล้ว ช่วงนั้นวุ่นวายมาก เดิน ทางไปที่ไหนก็ไม่ได้ จะสมัครเรียนที่ไหนก็ติดเรื่อง สัญชาติ โชคยังดีที่มีบางโรงเรียนเปิดโอกาสบ้าง
แต่อยากรู้ว่าถ้าเด็กคนนั้นโชคไม่ดีล่ะ ต้องหยุดการเรียนงั้นหรือ ทั้งๆ ที่ใครๆ ก็ต้องการอนาคตเหมือนมนุษย์คนอื่นๆ ที่พึงจะมี เวลาจะเดินทางไปไหนต้องโกหกตำรวจตลอดว่าอายุยังไม่ถึง 15 ปี ( ตำรวจก็มองหน้าทะแมงๆ ) แต่คง ไม่มีหลักฐานจะจับมั่ง…รู้…ว่าการโกหกมันมีความรู้สึกที่ผิด แต่ทำอย่างไรได้ล่ะ ถ้าไม่โกหกก็ ต้องโดนจับนะซิ จะโทษใครดีล่ะที่ไม่ยอมทำบัตรให้ เสียที เคยโทษพ่อ แม่ ทำไม ไม่ทำ น้อยใจนะ เวลาเห็น เพื่อนๆที่เกิดมาด้วยกัน มาพร้อมกับคำว่าคนไทย ที่ ว่าการอำเภอยินดีต้อนรับกับการขึ้นชื่อสมาชิกใหม่ แต่ กลับย้อนมาดูที่เราซิ เกิดที่ไทยเหมือนกัน แต่ไม่มีใครรู้เลย ไม่มีใครไป แจ้งที่อำเภอ มักจะได้คำตอบว่า ครอบ ครัวที่ไม่มีสัญชาติมันทำยุ่งยาก
เราก็เลยกลายเป็น เด็กที่อยู่ในเมืองไทย แต่ไม่มีชื่อในทะเบียนประชา การ ตอนนี้เอมเข้าใจพ่อแม่แล้ว เมื่อ ตัวเองสัมผัสเอง ว่ามันไม่ยุ่งยากเลย”ถ้ามีเงิน” ปัจจุบัน กลายเป็นคนไทยแล้ว แต่กว่าจะได้ต้องเป็นหนี้เป็นสิน มากเหมือนกัน ชอบคำพูดที่พี่สาวว่า “มันก็แค่เนี้ย แค่กระดาษแผ่นเดียวกับการ วุ่นวายเกือบทั้งชีวิตของพ่อแม่” พอ ได้แล้ว แต่ก็ต้องมาหนักใจน้องชายอีกสองคนที่ไม่มี อะไรเลย ได้ไปถามที่อำเภอว่าพอมีทางแก้ไขไหม ก็ได้คำตอบกลับมาว่า “ ทำไมไม่ทำล่ะเมื่อตอนเกิดน่ะ” แล้วเรื่องพ่ออีกที่มาทำทีหลัง แต่ ก็ได้แล้วล่ะ เสียเงินสองพันกว่าบาทกำลังสงสัยอยู่ ว่า ใครกินเงินพวกนี้ ใช่จะน้อยๆ เลย เกือบหมู่บ้านก็เป็นแสน
มัก มีองค์กรแล้วองค์กรเล่าเข้ามาถามไถ่เรื่องสัญชาติ ถาม แล้วก็กลับไปพร้อมกับฝากความหวังไว้ เราก็รอ ว่าสักวันพวกเขาคงกลับมาช่วย ช่วยแก้ไขปัญหาเรื่องสัญชาติให้ แต่ ไร้วี่แวว มาถึงตอนนี้ถึงเข้าใจว่าที่พวกเขาไม่ สามารถทำอะไรได้เพราะเขายังไม่มีข้อมูลกับการเรียกร้อง ปัญหา สัญชาติยังคงเป็นปัญหาที่แก้ยาก ไม่เข้าเหมือนกัน ว่า เพราะอะไร ? เพราะใคร ?
