อาโก๊ะ..เด็กน้อยชนเผ่าอาข่าที่ไร้สัญชาติ

อาโก๊ะ เป็นชื่อของเด็กชาวเขาคนหนึ่ง ในชุมชนบ้านอาผ่าพัฒนา หมู่ที่ 11 ต.แม่ยาว อ.เมือง จ.เชียงราย อาโก๊ะเป็นชนเผ่าอาข่า นับถือศาสนาพุทธ ครอบครัวอาโก๊ะอาศัยอยู่ด้วยกัน รวม 5 คน ประกอบด้วยพ่อแม่และน้องอีกสองคน จากภาพจะเห็นสิ่งปลูกสร้างจากไม้ไผ่ที่ใช้ เป็นที่ อยู่อาศัยของครอบครัว สร้างขึ้นแบบง่ายๆสไตล์พื้นเมืองชนเผ่าอาข่า ชีวิตและการดำรง อยู่นั้น มีความเรียบง่าย พ่อและแม่มีอาชีพรับจ้างทั่วไป ทั้งสองคนเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลักใน การเลี้ยง ครอบครัว ต้องหาเช้ากินค่ำอย่างนี้เรื่อยๆไป อาศัยสิ่งที่เรียกว่า เพียงพอ เป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจในการต่อสู้ชีวิต

ครอบครัว ของอาโก๊ะ อาจจะไม่เหมือนครอบครัวทั่วไปในชุมชนอาผ่าพัฒนา เพราะว่าตั้งแต่แม่ ผู้เป็นบุพการีคลอดอาโก๊ะออกมาแต่ครั้งก่อนจนตอนนี้อาโก๊ะมีอายุ 12 ปีแล้ว ต้องพบกับ ปรากฏการของลูกซึ่งจะมีพฤติกรรมตามอารมณ์และความรู้สึกไม่แน่นอน(มีปัญหาทาง สมอง) รวมถึงน้องอีกคนหนึ่งของอาโก๊ะก็มีอาการลักษณะเดียวกัน ซึ่ง ปัจจุบันยังคงต้องเฝ้าดูพฤติกรรมของน้องคนเล็กของอาโก๊ะอีกคนที่กลัวว่าจะมี พฤติกรรมผิดปกติจากเด็กทั่วไป อาโก๊ะได้เข้าเรียนที่โรงเรียนห้วย แม่ซ้าย ด้วยความกรุณาของทางโรงเรียนที่เห็นว่า อาโก๊ะเป็นเด็กในชุมชน ถึงจะเข้าเรียนแบบอยากมาก็มาอยากไปก็ไป คุณครูก็เข้าใจถึงสิ่งที่เป็นอยู่และเข้าใจอาโก๊ะตลอดมา ทำให้อาโก๊ะพอได้เข้าห้องเรียนบ้างซึ่งปัจจุบันเรียนอยู่ชั้นประถมศึกษาปี ที่ 2

ผมรู้จัก ครอบครัวอาโก๊ะมาเมื่อประมาณ 3 ปีกว่าแล้ว จำได้ว่าได้ช่วยครอบครัวนี้ยื่นคำร้อง ขอลงรายการสถานะ บุคคลตามระเบียบ 43 กับอำเภอเมืองเชียงราย ช่วงนั้นเป็นช่วงที่ชาวบ้านและราชการมีความตื่นตัวและเคลื่อนไหวเรื่องการ ยื่นพิสูจน์สถานะบุคคล พ่อและแม่ของอาโก๊ะเป็น หนึ่งในครอบครัวที่ได้รับการอนุมัติคำร้องขอสัญชาติจากนายอำเภอเมือง เชียงราย ว่ามีสัญชาติไทยตามกฎหมายสัญชาติและสามารถเพิ่มชื่อในทะเบียนราษฎร(ท.ร 14) ในที่สุด แต่นั้นไมได้หมายความว่าครอบครัวอาโก๊ะจะสามารถ คลี่คลายปัญหานี้ไปได้ทั้งหมด เพราะปัจจุบันยังเหลือ อาโก๊ะซึ่งไม่มีเอกสารทางราชการ และน้องอีกคนที่ยัง ไม่มีสัญชาติไทย มีแต่มีสูติบัติ ทร ๓ ตอน๑ ส่วนน้องคนสุดท้องนั้น ได้สัญชาติไทยแล้ว

ด้วยความ ไม่เข้าใจของพ่อและแม่ของอาโก๊ะในสมัยนั้นนั่นเอง ที่ไม่แจ้งการเกิดของอาโก๊ะต่อราชการ ทำให้อาโก๊ะเป็นเด็กชาวเขาที่ไม่มีมีเอกสาร ตามกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนราษฎร ใดๆเลยในการใช้แสดงตัวตนจนถึงปัจจุบัน ผมได้เห็น กับตาว่าอาโก๊ะสามารถเขียนชื่อจริงและนามสกุลจริงของตนเองได้ด้วย ดินสอลงบนกระดาษ ด.ช ธีรพงษ์ เลเฉอะ เป็น ชื่อที่พ่อและแม่อาโก๊ะให้เป็นนิยามความหมายถึงชื่อลูกที่สืบสายเลือด

ที่อยาก ให้มีชื่อจริงและนามสกุล เหมือนพ่อแม่ มีชื่อเรียกเหมือนเพื่อนๆคนอื่นๆทุกคน เป็นชื่อที่ให้คุณครูประจำชั้นในโรงเรียนได้เรียก ชื่อ ด.ช ธีรพงษ์ เลเฉอะ เป็นเพียงชื่อ ที่นิยามขึ้นสำหรับอาโก๊ะ ไม่มีผลทางกฎหมายทะเบียนราษฏร ไม่มีผลทางกฎหมายใดๆเลย ด้วยเหตุนี้เองทำให้ครอบครัวนี้ต้องดิ้นรนต่อสู้ให้กับลูก ของตนเองต่อๆไป ไม่รู้จะอีกนานเท่าใด

บทความโดย โจ้กระจกเงา