ในค่ำคืนที่มืดมิด ฉันนั่งมองขึ้นไปบนท้องฟ้า ฉันเห็นดาวดวงน้อย ๆ ล่องลอยอยู่บนท้องฟ้าที่มืดมิด ฉันเห็นพระจันทร์ที่มีสีนวลผ่อง มันทำให้ฉันคิดถึงเด็กตัวน้อย ๆ ที่มีความบริสุทธ์สดใสในคืนนี้ มันทำให้ฉันคิดถึงหมู่บ้านสามแยกป่าคา หมู่บ้านหนึ่งที่ฉันได้ไปใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับชาวบ้าน และเด็ก ๆ กลุ่ม ๆ หนึ่ง ในคืนนั้น ฉันนั่งฟังหัวหน้าครอบครัวของหมู่บ้านสามแยกป่าคา เล่าถึงที่มาที่ไปของครอบครัวเขาและหมู่บ้าน สิ่งแรกที่ฉันเห็นและรู้สึกแปลกใจขึ้นมาทันทีในหมู่บ้านนี้ คือ ปัจจุบันหมู่บ้านนี้มีอยู่ 3 หลังคาเรือน มันทำให้ฉันเกิดความคิดและสงสัยขึ้นมาว่าทำไมหมู่บ้านนี้กลายเป็นแบบนี้ชาวบ้านทำไมถึงย้ายอพยพลงไปอยู่ข้างล่าง เหลือเพียงแค่ 3 หลังคาเรือน อาจจะเป็นเพราะเขาอยากที่จะใกล้กับการศึกษา การสาธารณสุข การติดต่อสื่อสาร มันหมายถึงการพัฒนาไปอีกขั้นของชาวเขาและการศึกษาของลูก ๆ หลาน ๆ ครอบครัวของอาโย๊ะ
อาโย๊ะ เป็นหัวหน้าครอบครัวและเป็นครอบครัวเดียวที่ยังอาศัยอยู่ที่หมู่บ้านสามแยก ป่าคา ในคืนนั้น อาโย๊ะ ได้นั่งเล่าถึงประวัติความเป็นมาของครอบครัวเขา สงครามเป็นสาเหตุทำให้พวกเขาต้องอพยพย้ายถิ่นฐานข้ามน้ำเข้ามาอาศัยดินแดน แห่งขวานโบราณ พวกเขาหนี้ตายมาเพื่อหวังว่าจะมาอาศัยและหาความปลอดภัยให้กับชีวิตและครอบครัว
อา โย๊ะเล่าว่า ครอบครัวของเขามีทั้งหมด 8 คน เมื่อ 9 ปีก่อน ก่อนที่ เขาจะอพยพมาอยู่เมืองไทย พวกเขาใช้ชีวิตอยู่ตามตะเข็บชายแดนฝั่งพม่า แต่ชีวิตก็ต้องพบกับภัยอันตราย เมื่อสงครามเกิดขึ้นระหว่างชนชาติเดียวกันในพม่า ชาวบ้านคือผู้เคราะห์ร้ายที่ต้องหลบหนี้และลี้ภัยออกนอกประเทศ พวกเขาเดินทางข้ามน้ำแม่สายโดยการเดินข้ามมา ฉันนั่งนึกและเห็นภาพโดยทันที ลองคิดดูซิว่าชาวบ้านและเด็กต้องเดินทางด้วย ความหวาดกลัว หวาดระแวง คราบน้ำตาของเด็กที่ต้องหนี้หัวซุกหัวซุนและต้องเดินผ่านน้ำที่หนาวเย็นใน เวลากลางคืน ทหารไทยเป็นสิ่งแรกที่เขาต้องพบเจอเมื่อข้ามมาฝั่งไทย
ตอนนั้นลูกคนสุดท้องของอาโย๊ะ อายุได้เพียง 6 เดือน ซึ่งยังเล็กมากที่จะจำความและรับรู้เรื่องต่าง ๆ ได้ อาจู ลูกสาวคนโตซึ่งตอนนั้นเขาพอที่จะจำเหตุการณ์ในตอนนั้นได้ ฉันถามเข้าถึงเรื่องนี้ ลัคำตอบที่ได้คือ ทุกคนกลัวกับเหตุการณ์ณืที่เกิดขึ้น ฉันคิดว่าภาพนั้นยังคงติดอยู่ในใจของเด็กพวกนั้น อาโย๊ะและครอบครัวได้มาอาศัยอยู่กับญาติชั่วคราวที่บ้านม่อน ตำบลเกิดไทย อำเภอแม่ฟ้าหลวง อยู่ได้ 3 วันอาโย๊ะก็ได้ย้ายครอบครัวไปอยู่ที่หมู่บ้านอาผ่า ซึ่งพวกเขาเคยรู้จักกันตอนอยู่อยู่ที่ฝั่งพม่า อาผ่าอพยพมานานแล้วจึงได้สัญชาติไทย อาศัยอยู่ที่บ้านอาผ่าอยู่ได้ 4 เดือน จึงย้ายมาเพื่อทำงานที่สามแยกป่าคา และได้มาสร้างบ้านเรือนอยู่ที่นี้ จนถึงปัจจุบันเมื่อ ก่อนหมู่บ้านนี้มีหลายหลังคาเรือนมีฝรั่งมาท่องเที่ยวอยู่ตลอดซึ่งมันหมาย ถึงเงินก็ได้กระจายไปถึงชาวบ้านข้างบน ฉันรู้ได้จากภาพถ่ายที่ชาวต่างชาติมาท่องเที่ยวและอาศัยได้ถ่ายเก็บไว้ และมอบให้กับพวกเขาไว้ดู
ปัจจุบันอาโย๊ะ และครอบครัว อาศัยอยู่ที่นี้เป็นเวลา 9 ปี กว่าแล้วทุกคนต่างยังไม่มีสัญชาติ มันหมายถึง การไม่ได้รับการรักษาพยาบาลถ้าเจ็บป่วยก็ต้องจ่ายเงินเป็นจำนวนมาก ซึ่งชาวบ้านหาเช้ากินค่ำอย่างพวกเขาก็คงจะไม่มีเงินพอที่จะจ่ายค่ารักษาได้ และการศึกษาของเด็ก ๆ ก็ต้องหยุดชะงัก ถ้าวันหนึ่งรัฐบาล สั่งขับไล่คนต่างด้าว
อาโผ รู้สาวอีกคนกนึ่งของอาโย๊ะ ซึ่งกำลังเรียนอยู่ชั้น ป.3 แต่เขาไม่สามารถรู้เลยว่าอายุเท่าไหร่ เพราะเขาไม่มีใบเกิด ไม่รู้ว่าเกิด พ.ศ อะไร เธอเป็นเด็กที่น่ารักสดใส ฉันได้ตั้งชื่อไทยให้กับอาโผว่า “ ขิม “ ซึ่งเธอดีใจมาก และชอบชื่อนี้ อาโผและน้อง ๆ ต้องเดินต้องเดินทางไปรียนเป็นระยะทางที่ไกลมากจากบ้านไปโรงเรียนรวมระยะทาง ประมาณ 12 กิโลเมตร ฉันได้ถามเกี่ยวกับเรื่องการเรียน อาโผเป็นคนเรียนเก่งมากเป็นคนตั้งใจเรียน สังเกตเห็นได้ถึงความแตกต่างระหว่างเด็กที่มีฐานะดีอยู่ในเมืองเรียนแบบสบาย เขาจะไม่ค่อยมีความสนใจที่จะเรียน ส่วนเด็กชาวเขาเหล่านี้ต้องลำบากในการศึกษา เขามีความพยายามในการเรียนตั้งใจเรียนอยากที่จะเรียนให้ได้มากที่สุด
อา โผเล่าให้ฟังว่าอาโผและเพื่อนบางคนในห้องไม่มีสัญชาติไทย ซึ่งทำให้มันเป็นข้อแตกต่างที่ทำให้เกิดความแตกต่างระหว่างสัญชาติ ฉันคิดอยู่เสมอว่าจะทำยังไงดีละ ที่จะทำให้เขาได้เรียน ได้รักษาพยาบาล ได้อยู่อย่างไม่ต้องหวาดกลัวว่าวันหนึ่งจะต้องถูกขับไล่และต้องถูกขับไล่และ ต้องอพยพย้ายถิ่นฐานอีก จะทำยังไงดีละ เราจะทำยังไงกับปัญหานี้ฉันอาจเปรียบเสมือนสิ่งเล็ก ๆ สิ่งหนึ่งที่ไม่อาจจะมองเห็นได้ แต่ฉันเชื่อว่าสักวันถ้าสิ่งเล็ก ๆ สิ่งนี้มารวมตัวกันจะต้องมีสักวันที่เห็นปัญหาเหล่านี้
บนแผ่นผืนฟ้า เปรียบเสมือน ผืนแผ่นดิน บนผืนแผ่นดิน มีชีวิตเล็ก ๆ เปรียบเสมือนดาวดวงน้อย ๆ ที่กระจายอยู่บนผืนฟ้า บนผืนฟ้าก็ยังมี ดวงจันทร์ ที่ยิ่งใหญ่ และมีอำนาจ ที่ดวงดาวรอคอยให้ส่องแสงและแลเห็นถึงชีวิตเล็ก ๆ บนผืนแผ่นดินนี้
ฟ้าแจ่งกระจ่างบ้างกระจ่างฟ้า, ชีวิตหนึ่งผ่านมาถึงวันใหม่
พรุ่งนี้จะเป็นอยู่หรืออย่างไร ,ไม่แน่ใจตอบไม่ได้ในวันนี้…..
บท ความโดย , นักศึกษาฝึกงานโครงการเด็กดอยสัญชาติไทย
